van masterplan tot integrale uitvoering

den hartogh basecamp

Dit voorjaar namen de medewerkers van Den Hartogh Logistics hun intrek in het nieuwe Basecamp: van een vergeten werkplaats op de Rotterdamse haven werd het gebouw getransformeerd tot modern kantoorgebouw en levendige campus met restaurant, bar, sportvoorzieningen en een eigen academy. Het ontwerp, een integrale samenwerking tussen Braaksma & Roos Architectenbureau, Bremen Bouwadviseurs en Pieters Bouwtechniek, vertaalde de na-oorlogse werkplaats naar een dynamische plek voor ontmoeting, focus en groei. De bouwdirectie werd gevormd door Matthijs vd Lugt (B&R), Ewald de Bruin (CAS Projects) en Roland de Backer (BBA), zij bewaakten de samenhang tussen architectuur, techniek en beleving en zorgen dat alle schoteltjes bleven draaien.

Van werkplaats tot dynamische campus

Drie jaar geleden was het gebouw in de Rotterdamse Waalhaven nog een gesloten, versteende structuur met een verhokt interieur. Toch zag opdrachtgever Pieter den Hartogh het potentieel: niet als huisvesting voor één bedrijf, maar als fundament voor een campus waar logistiek en ontmoeting samenkomen. Tijdens de eerste wandeling door het complex vielen de robuuste betonstructuur en royale proporties op – verscholen achter decennia aan inbouw en verlaagde plafonds. Wat als we de ruimtelijkheid terugbrengen, de daklichten weer openen en een grootse entree creëren met koffiebar, binnentuin en zicht op de haven? Onze analyse van het bestaande pand en de visie van Den Hartogh kwamen samen in één masterplan. Het gebouw werd met respect voor de originele compositie ontdaan van alle verrommeling zodat de sterke structuur optimaal hergebruikt kon worden als ruimtelijk werklandschap met veel daglicht en royaal uitzicht op de Maas. Het oude expeditiehof is getransformeerd tot binnentuin en de logistieke omloop waarvanuit alle bouwdelen nu ontsluiten.

Technische puzzel: comfort in een betonnen kolos

Een betonnen kolos zoals dit gebouw vraagt om ingrijpende installatietechniek om het gewenste comfortniveau te bereiken. Hoge ruimtes, grote overspanningen en een robuuste structuur boden kansen, maar ook uitdagingen. Er is gestart met een gedegen inspectie en onderzoek naar de kwaliteit van de bestaande (beton)constructies. Er zijn diverse constructies gerestaureerd, maar de algehele staat van de constructie bleek zeer goed. Voor de inpassing van installaties en de nieuwe indeling voor Den Hartogh vroeg wel diverse ingrepen in het betonskelet, zoals nieuwe sparingen. Er is actief gezocht naar innovatieve oplossingen met een duidelijke visie op de beleving van het gebouw, om zo het industriële karakter en de vereisten voor de moderne werkplek in optimale balans te brengen. Zo is er bijvoorbeeld gekozen voor een installatiesysteem met vloerverwarming en -koeling in combinatie met direct sturende luchtverwarming en -koeling op de werkplekken. Hiermee creëren we comfortabele werkplekken zonder zichtbare radiatoren, waardoor de ruimtelijkheid en beleving van de industriële werkplaats volledig tot hun recht komen.

De gevels van het complex zijn vernieuwd in de geest van het oorspronkelijke ontwerp; helder en overzichtelijk. Met geïntegreerde zonwering zorgen ze voor licht, uitzicht en energie-efficiëntie. De keuze voor een prefab lichtgewicht microbetonnen gevel versnelde het bouwproces en bood tegelijkertijd een look & feel en specifieke veroudering die uitstekend bij het gebouw en de plek past. Ook de aluminium kozijnen zijn gekozen op hun lange levensduur en op de afwerking die met ieder moment van de dag een ander gevelbeeld oplevert. Het resultaat is een grid van beton, bronzen kozijnen en grote ramen; een robuust maar rustig aanzicht.

De ritmiek van de gevel zet zich binnen voort in de vormgeving van plafonds en installatietechniek. De installaties zijn onderdeel van de ruimtelijke beleving en onderdeel van het architectonisch beeld. Volgens een vaste hiërarchie volgen alle installaties dezelfde vormgeving met standaard afstanden en symmetrische aftakkingen. Het resultaat is een consistent aanzicht waarin de techniek en  architectuur elkaar versterken in hetzelfde ritme; een subtiele verwijzing naar het industriële verleden van de plek.

Energie en duurzaamheid

Basecamp behaalde energielabel A++++ en een GPR-score boven de 8. Het gebouw functioneert volledig gasloos. Naast de PV-installaties dragen de goed geïsoleerde gebouwschil, vloerverwarming en de nieuwste generatie warmtepompen bij aan een zeer laag energieverbruik. Met name de goede isolatie van het enorme dakoppervlak levert een grote winst op en is een slimme keuze met het oog op de hoge eisen voor comfort. Ook het buitenterrein is integraal onderdeel van de duurzaamheidsstrategie. Van verharde kade is het omliggende terrein getransformeerd tot vanzelfsprekend verlengstuk van de have met inheems groen en basaltstenen. Geïnspireerd op het contrast tussen de harde kades en de weelderige slikken van de oude rivier tref je nu frisgroene overplanten die tussen de basaltoever doorschieten. Regenwater wordt opgevangen in wadi’s en infiltreert lokaal in de bodem.

PV-panelen en dakconstructies: maatwerk

Verbouwen van een bestaand gebouw brengt altijd uitdagingen met zich mee. Pas als alles gestript is wordt duidelijk wat je in handen hebt. Het team wist goed te anticiperen op de afwijkingen die we tijdens het proces ontdekten. Een belangrijke technische uitdaging lag in de verduurzaming van de daken. De bestaande constructies varieerden van zware betondaken tot lichte staal- en houtconstructies die elk om een eigen aanpak vroegen. Door het team is er intensief onderzoek gedaan naar de beste oplossing per bouwdeel met betrekking tot belastbaarheid, brandveiligheid maar ook de verzekerbaarheid van de PV-installaties. Op basis van archieftekeningen, inmetingen en diverse herberekeningen kon de draagkracht van de bestaande constructies bepaald worden. Uiteindelijk hebben we zelfs op de karakteristieke sheddaken panelen op een lichtgewicht constructie kunnen plaatsen, en hebben we op de houten daken gewerkt met niet-brandbare materialen. Door al deze maatwerkoplossingen konden we zo veel mogelijk hernieuwbare energie genereren zonder in te boeten op het industriële silhouet.

Proces en organisatie: integraal samenwerken

Een bijzonder aspect van het proces was de organisatievorm. Na de ontwerpfase in een integraal ontwerpteam werd in plaats van één hoofdaannemer het werk verdeeld over meerdere specialistische percelen. Met een compact en slagvaardig directieteam konden beslissingen snel genomen worden. Matthijs (B&R) en Ewald (CAS Projects) zorgden met korte lijnen voor afstemming tussen alle partijen en een duidelijke rolverdeling, waarbij er in BIM integraal werd samengewerkt. Op die manier konden disciplines elkaar uitdagen om het onderste uit de kan te halen voor slimme oplossingen. Zo konden we snel inspelen op wensen van de opdrachtgever en deze gecoördineerd bij de juiste partijen onderbrengen. Bijvoorbeeld bij het realiseren van het restaurant en de Academy, waarbij het ontwerp pas later in het proces werd afgerond, maar de technische voorbereidingen al in volle gang waren. De verdeling in percelen gaf de ruimte om per onderdeel de beste specialisten te kiezen, en dat is terug te zien in de gerealiseerde kwaliteit en hoogwaardige afwerking op alle onderdelen. Ook de bouw zelf werd opgedeeld in fases, met als eerst de realisatie van Basecamp – het kantoor. Bij deze deeloplevering werd het gebouw direct in gebruik genomen door Den Hartogh en omarmd als nieuwe thuisbasis, terwijl er ondertussen werd doorgewerkt werd aan de Academy, Skybar en het restaurant. Deze werden een paar maanden later opgeleverd. Het resultaat van Basecamp laat zien dat integrale regie tijdens een herbestemming zowel architectuur, techniek en verduurzaming kan samenbrengen in één verhaal. Door de nauwe samenwerking tussen ontwerpers, adviseurs en bouwers ontstond een gebouw dat comfort, efficiëntie en karakter naadloos verenigt, en een gebouw dat als geheel overtuigt.

projectgegevens

Integraal ontwerpteam: Braaksma & Roos Architectenbureau, Bremen Bouwadviseurs, Pieters Bouwtechniek en Buro Harro

Projectmanager: Cas Huisvestingsadvies & projectmanagement | Ewald de Bruin

Interieur restaurant en skybar: King Kongs
Interieur academy: Perspekt

Aannemer: VOF BC Basecamp; Weboma BV, Dijkxhoorn bouw- en aannemingsbedrijf
Installateur: Croonwolter&dros
Kantoorinrichting en afbouw: Plan@office
Landschap: VIC Landscaping
Beveiliging: Klik security
Licht & advies: Lightsale
Apparatuur: JNV audiovisuele smaakmakers, Darwin Software
Sloop: Bert van der Plas